Deel 1: Tussen Tongelreep en Dommel, vroege historische ontwikkeling
Deel 2: Geologie Gennep, watermolen en omgeving
Deel 3: Een voorlopige afronding en een beknopt overzicht van de actuele ontwikkelingen
Deel 3:
Een voorlopige afronding en een beknopt overzicht van de actuele ontwikkelingen
In 1970 stopt de laatste Genneper boer met de melkveehouderij, maar de familie
van Schooten blijft er wonen tot in 2001 wordt begonnen met de transformatie van de boerderij tot de huidige Genneper Hoeve.
Naar aanleiding van de aanleg van een midgetgolf in 1977 achter voornoemde boerderij als onderdeel van een gemeentelijk recreatieplan (eindelijk) o.l.v. wethouder de Kok, schrikken mensen wakker met “wat krijgen we nou”? Dat leidt tot de oprichting van een werkgroep ‘Houdt Gennep Landelijk’ met als alternatief een educatieve ecologische boerderij die haar bedrijfskosten in principe kan dekken. In de loop van 1977 komen er meer dan 3000 mensen hun handtekening op de boerderij ‘brengen’.
Poppen aan het dansen 1977
Eerste kleinschaligheidsmarkt 1978
In 1980 neemt de gemeente alle gronden op Gennep in eigen beheer, min of meer onder toezicht van het Milieu Educatie Centrum, MEC i.o.,waarbij het werk op de akkers (graanteelt) wordt uitbesteed aan loonwerkers en de weilanden in gebruik worden gesteld van schapenhouder Cor Adriaans. In die tijd, en nu nog, is het gemeentelijk ‘landbouwbedrijf’ de grootste boer c.q. rentmeester van Eindhoven en verre omstreken.
In 1983 wordt het MEC gehuisvest in de voormalige opslagloods van Frits Beelen, de laatste molenaar op Gennep die sinds 1963 in een nabij gebouwde bungalow woont.
MEC
Tegenover het MEC start een groep vrijwilligers in 1983 o.l.v. Wim Niemantsverdriet met aanleg en onderhoud van een Heemtuin, genoemd naar frater Simon Deltour die als onderwijzer in Eindhoven al jaren gepleit heeft voor een educatieve natuurtuin. Deze plek tussen Dommel en een omloop daarvan is op veengrond, later deels opgehoogd met zand, puin en rommel, tot een ‘Parel van Gennep’ getransformeerd.
Eveneens in 1983 starten vrijwilligers o.l.v. Anneke Boonstra het Prehistorisch Huis aan de zandvang in de Tongelreep.
Voorjaar 2001 wordt begonnen met de transformatie van de historische boerderij tot de huidige Genneper Hoeve. Tegelijk wordt ook het Prehistorisch Huis uitgebreid met middeleeuwse gebouwen. Al eerder was een natuur- en landschapsinrichting op Gennep gerealiseerd.Deze 3 projecten vormden tezamen de grondslag voor een omvangrijke subsidiëring door een Stimulus-fonds van de Europese Unie. Het initiatief daartoe kwam van Jan Bontenbal als coördinator van het MEC. Hij was geïnspireerd door het concept van een regionaal eco-museum als vorm voor het behoud van levend erfgoed.
Wat betreft de financiële mogelijkheden en voorwaarden werd hij deskundig bijgestaan door Theo Bayens, de betrokken ambtenaar van de gemeente.In die tijd was vooral Jan Luiten de uitgesproken opponent van Jan Bontenbal inzake het boerderijplan. Hij stond voor een bescheiden opzet met 12 melkkoeien als een soort museumboerderijtje waarvan ook de bedrijfsvoering door de gemeente zou kunen worden bekostigd. Voldoende om voor Gennep een toekomst als natuur- en landschapspark veilig te stellen.
In 2001 wordt het boek ‘Gennep voor altijd’ met een oplage van 2000 exemplaren uitgegeven. Een beschrijving met foto’s van de geschiedenis van een boeren-buurtschap aan de rand van Eindhoven, samengesteld door Simon van Schooten, Paul Spapens en Jan Spoorenberg
.
Voorjaar 2002 starten Age Opdam en Mirjam Matze – met 4 kinderen vanuit de
Flevopolder (Zeewolde) – de Genneper Hoeve als werknemers van een door de gemeente opgerichte stichting. Met deze ‘doorstart’ leeft Gennep na een 30-jarige ‘slaaptijd’ weer op.
Mirjam Matze en Age Opdam in 2002
In 2004 wordt de gemeentelijke Structuurvisie Genneper Parken vastgesteld.
In 2007 nemen op initiatief van de gemeente o.l.v. wethouder Jacqueline Kuppens, Age Opdam en Mirjam Matze samen als V.O.F. de boerderij in erfpacht over met een overeenkomst met beperkende en borgende bepalingen, alsook met een vaste jaarlijkse financiële bijdrage van de gemeente. Bij deze overgang is weer Theo Bayens als de deskundige ambtenaar van de gemeente betrokken. Age en Mirjam, antroposofisch geïnspireerd, streven vanaf het begin naar een bedrijf met maatschappelijke meerwaarde, inclusief natuurbeheer en, naast publieksopenstelling en educatie, ook maatschappelijke zorg.
Wat betreft de zorgsfeer wordt in 2006 een samenwerking overeengekomen tussen de Genneper Hoeve en de antroposofische instellingen Bronlaak en Heimdal (oorspronkelijk in Aalst, gemeente Waalre werkzaam) te Oploo. Enkele jaren later gaan Bronlaak en Heimdal op in de landelijke Zonnehuizen-organisatie.
Begin 2012 wordt in de zorgsfeer bereikt dat De Seizoenen als opvolger van Zonnehuizen zich op Gennep vestigt met de huisvesting van zorgbehoevenden. In de zorgontwikkeling op Gennep neemt vanaf het begin vanuit Bronlaak Jan de Bruin een sleutelrol in. Bij de huisvesting van zorgbehoevenden is vanuit de gemeente Theo Bayens weer betrokken.
Met deze huisvesting is een lange periode van intensieve touwtrekkerij van belangstellenden min of meer afgerond. Er zijn weer bewoners op Gennep en de gemeente blijft eigenaar van de gronden en de panden. Voor de toekomst houdt dat de mogelijkheid open voor een samenhangende verdere ontwikkeling op Gennep.
Vanuit het streven naar een verwevenheid tussen agrarische bedrijfsvoering en bevordering van bodemvruchtbaarheid enerzijds en anderzijds het behoeden van landschap, natuurontwikkeling en biodiversiteit, wordt in de loop der jaren door de Genneper Hoeve meer grond in extensief beheer verworven.
[table id=1 /]
Ook in 2012 wordt de Stichting Vrienden Levend Erfgoed Gennep opgericht met als doelstelling de bevordering van natuurbeheer, cultuurhistorie en educatieve activiteiten.
Als wethouder Mary-Ann Schreurs in 2015 in het kader van bezuinigingen en voornemens tot een meer gespreid educatief beleid het MEC opheft, wordt ook de bijdrage van de gemeente aan de boerderij opgezegd. Dat leidt tot publieke protesten en uiteindelijk in 2017 tot de voorbereiding van een aanvraag van een bouwvergunning voor een kapschuur voor het jongvee, waarvan de huisvesting vanaf het begin heeft ontbroken.
Simon van Schooten
mei 2018
Met dank aan hen die mij hebben ondersteund, speciaal aan Jan Spoorenberg en Paul Spapens vanwege hun vele en kundige speurwerk rond 2000, alsook aan J.C.
Jegerings voor zijn fotoverzameling in ‘Oud Gestel’ in 1985, de stichting Eindhoven in Beeld, alsmede aan Bart Brenneker en Roos Boink voor hun ‘technische’ en mentale ondersteuning.
Bronnen:
- Genneper Parken in Beeld, Alterra-rapport 588, ISSN 1566-7197, Wageningen 2002
- Zilverschoon, Heempark 25 jaar, Merlin-Bilzen 2008
- Oud Gestel, J.C. Jegerings, ISBN 90 70427 36 2, De Kempen, Nuenen 1985
- Eindhoven verleden tijd, Karel Vermeeren, ISBN 90 6120 2922, Elmar, Rijswijk 1982
- Gennep voor altijd, van Schooten, Spapens, Spoorenberg, ISBN 90-361-9101-7, Syntax, Oisterwijk, 2001
- Archief Simon van Schooten
- Eindhoven in Beeld
- RHCE